Achtergrond: Papa was a rolling stone - The Temptations

"It was the third of september/That day I'll always remember/'Cause that was the day/That my daddy died"

Papa Was a Rollin’ Stone is een single waarvan het origineel is uitgebracht door de Amerikaanse psychedelische soulgroep The Undisputed Truth. De wereldbekende versie van het nummer werd echter uitgebracht door hun collega's bij Motown, The Temptations. Beide versies verschenen in het jaar 1972 op de markt, die van The Undisputed Truth in het begin van dat jaar en die van The Temptations eind dat jaar. Hun versie bereikte haar hoogtepunt echter pas in 1973.

The Undisputed

The Undisputed Truth stond, net zoals The Temptations, destijds onder contract bij Motown. Beide groepen hadden Norman Whitfield toentertijd als hun producer. Doordat The Temptations een veel succesvollere geschiedenis hadden dan The Undisputed Truth, moest die laatstgenoemde groep het vooral met probeersels van Whitfield en zijn schrijfpartner Barrett Strong en met covers van The Temptations doen. De enige grote hit die The Undisputed Truth toen kende was hun single "Smiling Faces Sometimes", eveneens een cover van The Temptations. The Temptations hadden toen al drie #1 hits op hun naam, op chronologische volgorde "My Girl, "I Can't Get Next To You" en "Just My Imagination (Running Away With Me)". "Papa Was A Rollin' Stone" bleek voor The Undisputed Truth weer geen grote hit te betekenen. Ondanks dat het nummer de top 25 op de R&B-lijst van de Verenigde Staten bereikte, bleef het op de poplijst van datzelfde land steken op een schamele #63 positie.

Bezetting The Undisputed Truth
Lead: Joe Harris, Billie Rae Calvin en Brenda Joyce 
Achtergrond: Joe Harris, Billie Rae Calvin en Brenda Joyce 
Instrumentatie: The Funk Brothers 
Schrijvers: Norman Whitfield en Barrett Strong 
Producer: Norman Whitfield 

The Temptations

 Norman Whitfield, producer en samen met Barrett Strong één van de schrijvers van het nummer, dacht echter zeker te weten een grote hit met het nummer te hebben. Daardoor veranderde hij enkele aspecten aan het nummer en liet het daarna opnemen door de succesvolste groep van Motown van die periode, The Temptations. Die groep was echter niet blij met het nummer en wilde het in eerste instantie dan ook helemaal niet opnemen. Leadzanger Dennis Edwards verdacht Whitfield ervan met opzet de regels "It was the third of september/That day I'll always remember/'Cause that was the day/That my daddy died" geschreven te hebben, omdat Edwards vader ook op die datum gestorven was. Dit verwijt richting Whitfield was echter niet helemaal juist, omdat het nummer al eerder voor een andere groep geschreven was. Uiteindelijk maakte Norman Whitfield gebruik van de woede van Edwards, doordat zijn bittere stem zo mooi bij de boodschap van het nummer paste. Een andere reden waarom The Temptations het liedje eerst niet op wilden nemen, was omdat ze het zat waren met psychedelic soul die ze destijds maakten. Zelf hadden ze genoeg van deze muziek en zij waren niet de enigen. Ook het Amerikaanse muziekpubliek had steeds minder zin in het luisteren naar deze muziek. Daarom hadden The Temptations Norman Whitfield om een ballad gevraagd. Hij had hen deze beloofd, maar aangezien "Papa Was A Rollin' Stone" geen ballad is, waren ze boos omdat Whiftield zijn beloftes niet nakwam.
De albumversie van The Temptations van "Papa Was A Rollin' Stone" duurde net geen twaalf minuten, waarmee het één van de langste opnames uit de carrière van The Temptations werd. Het intro was ook het langst, bijna twee minuten maar liefst. De singleversie werd ingekort tot iets minder dan zeven minuten, waarmee het wel de langstdurende single van The Temptations werd. Centraal in het nummer staat de baslijn die heel het nummer hetzelfde is en uit slechts zes noten per vier maten bestaat. Daarnaast zijn er een bluesgitaar en een wah-wahgitaar die samen met de hi-hat en violen een belangrijke rol in het nummer vervullen. De Temptations die lead zingen in het nummer zijn Dennis Edwards, Melvin Franklin, Richard Street en Damon Harris. Daardoor is Otis Williams de enige Temptation, die op dat moment lid van de groep was, niet lead zingt.
Ondanks de protesten van The Temptations in eerste instantie, werd "Papa Was A Rollin' Stone" de meest succesvolle single van de groep. Het bereikte de #1 positie in zowel Canada als de Verenigde Staten en het werd met een #5 notering het meest succesvolle nummer van de groep in Nederland. Opvallend was echter wel dat "Papa" niet de #1 positie op de R&B-lijst behaalde, wat nummers als bijvoorbeeld "Get Ready" (#29 pop) en "Let Your Hair Down" (#27 pop), veel kleinere hits, wel lukten. Desalniettemin was het nummer zeer succesvol tijdens de Grammy's van 1973. "Papa Was A Rollin' Stone" won dat jaar drie Grammy's, één voor beste R&B-opname door een groep, één voor beste R&B-nummer en één voor beste instrumentele R&B-opname voor de B-kant.

Bezetting The Temptations
Lead: Dennis Edwards, Melvin Franklin, Richard Street en Damon Harris 
Achtergrond: Otis Williams, Dennis Edwards, Melvin Franklin, Richard Street en Damon Harris
Instrumentatie: The Funk Brothers
Producer: Norman Whitfield
Arrangeur en dirigent: Paul Riser